Το νησί της Αστυπάλαιας (δηλαδή "παλιά πόλη") αποτελεί τη γέφυρα μεταξύ Κυκλάδων και Δωδεκανήσων, συνδυάζοντας χαρακτηριστικά και των δύο. Είναι το τέταρτο μεγαλύτερο αλλά και δυτικότερο νησί των Δωδεκανήσων με έκταση 97 τ.χμ. και 110χλμ ακτογραμμή, ενώ συνυπολογίζοντας την έκταση των παρακειμένων νησίδων, η συνολική του έκταση φτάνει τα 128 τ.χμ.. Το νησί χωρίζεται στο Μέσα και το 'Εξω νησί με μία αμμουδερή λωρίδα γης μήκους 100 μέτρων, το Στενό. Αν δεν υπήρχε η λωρίδα αυτή, η Αστυπάλαια θα ήταν δυο ξεχωριστά γειτονικά νησιά.

Μέχρι και τα τέλη του 19ου αιώνα, η Χώρα ήταν ο μοναδικός οικισμός του νησιού με το ενετικό Κάστρο να δεσπόζει στην κορυφή του λόφου. Όσο τα χρόνια περνούσαν, μικρά άσπρα σπίτια ξεκίνησαν να χτίζονται έξω από το Κάστρο, φτάνοντας μέχρι το λιμάνι του Πέρα Γιαλού. Έτσι, ο Πέρα Γιαλός με την μαρίνα των σκαφών αναψυχής είναι το επήνιο της Χώρας.

Το Λιβάδι είναι μία εύφορη κοιλάδα και το θέρετρο των ντόπιων. Κτήματα με αμπέλια, μανταρινιές, συκιές και ευωδιές που αναβλύζουν συνθέτουν ένα τοπίο γεμάτο ευωδιές και χρώματα.

Η παραλία του Λιβαδιού είναι η πλέον πολυσύχναστη του νησιού. Εκεί θα βρείτε ταβερνάκια, καφετέριες και μικρά μαγαζάκια.

Η Ανάληψη ή Μαλτεζάνα είναι ένας παραθαλάσσιος οικισμός με μία μεγάλη αμμουδερή παραλία στο Έξω Νησί και απέχει από την Χώρα περίπου 10 χιλιόμετρα. Πήρε το όνομά της από τους μαλτέζους πειρατές οι οποίοι χρησιμοποιούσαν τον προστατευμένο όρμο της ως κρησφύγετο και βάση εξόρμησης για την πειρατική τους δράση στο Αιγαίο.

Το Βαθύ είναι ο βορειότερος και μικρότερος οικισμός της Αστυπάλαιας και απέχει περίπου 20χλμ από τη Χώρα. Αποτελείται από το Έξω Βαθύ το οποίο βρίσκεται στα ανατολικά του κλειστού όρμου, και το Μέσα Βαθύ το οποίο βρίσκεται κοντά στο στόμιο του όρμου, στα δυτικά.

Η Αστυπάλαια με το έντονο ανάγλυφό της, δημιουργεί πολλούς όρμους και αρκετές όμορφες παραλίες. Τα πεντακάθαρα νερά και το γαλάζιο της θάλασσας θα σας εντυπωσιάσουν. Στις περισσότερες παραλίες σκιά θα σας προσφέρουν μεγάλα φιλόξενα αλμυρίκια, ενώ στις οργανωμένες παραλίες υπάρχουν ξαπλώστρες και μικρά μαγαζάκια για τα απαραίτητα. Κατά τους καλοκαιρινούς μήνες, τουριστικά σκάφη μεταφέρουν καθημερινά τους επισκέπτες από τον Πέρα Γιαλό και την Μαλτεζάνα στις δυσπρόσιτες παραλίες του νησιού Βάτσες, Καμινάκια και Άγιο Γιάννη, στα κοντινά νησάκια Κουτσομύτη και Κουνούπα, και στον εντυπωσιακό Κόκκινο Γκρεμό.

Παραλίες που αξίζουν το ενδιαφέρον σας: Λιβάδι, Άγιος Κωνσταντίνος, Βάτσες, Καμινάκια, Άγιος Γιάννης, Μπλε Λιμανάκι, Σχοινώντας, Τζανάκι, Πλάκες, Χρυσή Άμμος, Στενό, Μαμούνια, Κουτσομύτης και Κουνούπα.

Το Ενετικό Κάστρο βρίσκεται στο ψηλότερο σημείο της Χώρας και είναι κτισμένο πάνω στα ερείπια του βυζαντινού κάστρου και της αρχαίας ακρόπολης του νησιού. Η ανέγερση του Κάστρου ξεκίνησε από τον Giovanni I Querini αφού κατέλαβε το νησί το 1207 για αμυντικούς κυρίως λόγους και ολοκληρώθηκε από τον Giovanni IV Zanachi Querini το 1413.

Το Κάστρο αποτελεί το σημείο αναφοράς για το νησί. Στον εσωτερικό χώρο υπάρχουν δύο επισκέψιμοι ναοί, η Παναγία Ευαγγελίστρια και ο Άγιος Γεώργιος, με περίτεχνα ξυλόγλυπτα τέμπλα. Η εγκατάλειψη του οικισμού του Κάστρου ξεκίνησε το 1830 και συνεχίστηκε μέχρι το 1948, οπότε και ερήμωσε πλήρως. Ο χώρος είναι ανοιχτός καθημερινά και έχει ελεύθερη είσοδο.

Διαβάστε εδώ περισσότερες πληροφορίες για τον πολιτισμό στο Κάστρο.

Πρόκειται για το μοναδικό στον κόσμο νεκροταφείο βρεφών, εύρημα μεγάλης αρχαιολογικής, ανθρωπολογικής και ιστορικής αξίας. Μέχρι σήμερα, έχουν έρθει στο φως 2.760 ταφές βρεφών μέσα σε πήλινα αγγεία – αμφορείς, που χρονολογούνται περίπου από την Ύστερη Γεωμετρική Περίοδο (750 π.Χ.) έως και τα ελληνιστικά χρόνια.

Ο τρόπος ενταφιασμού ονομάζεται εγχυτρισμός, από τη λέξη χύτρα, συμβολίζει τη μήτρα της μητέρας και θεωρείται ο πιο συνηθισμένος τρόπος ταφής νεογέννητων ή μικρών μωρών στην αρχαιότητα. Οι εγχυτρισμοί ήταν τοποθετημένοι στα βαθύτερα στρώματα μέσα σε λαξευμένους στο βράχο λάκκους. Ο τεράστιος αριθμός εγχυτρισμών, αλλά και η χρονική έκταση του γεγονότος, κατατάσσει την Αστυπάλαια κατά τα αρχαία χρόνια, στους σπουδαίους και στρατηγικής σημασίας κόμβους. Δείγμα αγγείου μπορείτε να δείτε στο Αρχαιολογικό Μουσείο Αστυπάλαιας στον Πέρα Γιαλό.

Διαβάστε εδώ περισσότερες πληροφορίες για το Βρεφικό Νεκροταφείο.

Η Παναγία η Πορταΐτισσα με το πανέμορφο καμπαναριό της δεσπόζει ψηλά στην Χώρα και είναι μια από τις ομορφότερες εκκλησίες στα Δωδεκάνησα. Βρίσκεται στους πρόποδες του Ενετικού κάστρου των Querini στη θέση Ροδιά και ιδρύθηκε από τον Όσιο Άνθιμο στα μέσα του 18ου αιώνα. Η εκκλησία ξεχωρίζει για το ξυλόγλυπτο επίχρυσο εικονοστάσι της, που είναι μοναδικό στο είδος του. Η παράδοση αναφέρει ότι η εικόνα της Παναγίας έχει αποτυπωθεί μόνη της πάνω στο ξύλο και ότι είναι ίδια με αυτή της μονής Ιβήρων του Αγίου Όρους. Δίπλα στην εκκλησία, λειτουργεί ενδιαφέρον Εκκλησιαστικό Μουσείο με μια μικρή συλλογή από παλιές και σπάνιες εικόνες.

Το Αρχαιολογικό Μουσείο Αστυπάλαιας λειτουργεί από τον Σεπτέμβριο του 1998 και βρίσκεται στον Πέρα Γιαλό. Η έκθεση περιλαμβάνει ευρήματα που καλύπτουν ευρύ χρονολογικό φάσμα από την προϊστορική εποχή έως και τα μεσαιωνικά χρόνια, όπως πήλινα αγγεία, κοσμήματα, αργυρά νομίσματα, χάλκινα και λίθινα εργαλεία, αναθηματικές περιγραφές οι οποίες μας πληροφορούν για τις θεότητες που λατρεύονταν στην Αστυπάλαια κατά την αρχαιότητα, μέρη παλαιοχριστιανικών βασιλικών και άλλα ευρήματα από διάφορες περιοχές του νησιού. Επίσης, θα δείτε και το μαρμάρινο οικόσημο και άλλα κειμήλια της οικογένειας των Querini, η οποία διοικούσε το νησί μέχρι το 1537. Το Μουσείο λειτουργεί καθημερινά εκτός Τρίτης με είσοδο 3€.